Zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze są formą realizacji obowiązku szkolnego przez dzieci i młodzież niepełnosprawną intelektualnie w stopniu głębokim. Celem zajęć jest wspomaganie rozwoju psychoruchowego uczestników zajęć, uzyskanie jak największej niezależności w codziennym funkcjonowaniu, poszerzanie zainteresowań otoczeniem.
Zajęciami obejmuje się dla dzieci i młodzież od początku roku szkolnego w roku kalendarzowym w którym kończą 3 lata do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym,
w którym kończą 25 lat.Zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze organizuje się na wniosek rodziców / opiekunów prawnych na podstawie orzeczenia o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych wydanego przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne. Zajęcia mogą mieć charakter indywidualny lub zespołowy, gdzie liczba osób w zespole wynosi od 2 do 4 osób. Opiekę niezbędną w czasie prowadzenia zajęć w domu rodzinnym zapewniają rodzice / opiekunowie prawni, a w czasie zajęć zespołowych pomoc nauczyciela.
Praca z każdym uczniem przebiega w oparciu o indywidualne programy rewalidacyjno-wychowawcze, które opracowują nauczyciele prowadzący zajęcia we współpracy
z psychologiem oraz w zależności od potrzeb innymi specjalistami. Obejmują one wspieranie rozwoju umiejętności motorycznych, poznawczych, emocjonalno-poznawczych, porozumiewania się oraz samoobsługowych. Umiejętności te ćwiczymy podczas codziennych zajęć usystematyzowanych w odpowiednio po sobie następujących czynnościach. Dla każdego uczestnika zajęć prowadzony jest zeszyt obserwacji, w którym odnotowuje się uwagi dot. jego funkcjonowania. Dwa razy w roku na podstawie dokumentacji takiej jak: diagnoza umiejętności funkcjonalnych, zeszyt obserwacji, wychowawcy dokonują okresowej oceny funkcjonowania uczestników zajęć oraz w razie potrzeby modyfikują IPR-WZajęcia obejmują przede wszystkim:
- naukę nawiązywania kontaktów w sposób odpowiedni do potrzeb i możliwości uczestnika zajęć,
- kształtowanie sposobu komunikowania się z otoczeniem na poziomie odpowiadającym indywidualnym możliwościom,
- usprawnianie ruchowe i psychoruchowe w zakresie dużej i małej motoryki, wyrabianie orientacji w schemacie własnego ciała oraz orientacji przestrzennej,
- wdrażanie do osiągania optymalnego poziomu samodzielności w podstawowych sferach życia,
- rozwijanie zainteresowań otoczeniem, wielozmysłowe poznanie tego otoczenia, naukę rozumienia zachodzących w nim zjawisk, kształtowanie umiejętności
funkcjonowania w otoczeniu,
- kształtowanie umiejętności współżycia w grupie,
- naukę celowego działania dostosowanego do wieku, możliwości i zainteresowań uczestnika zajęć oraz jego udziału w ekspresyjnej aktywności.W pracy z uczestnikami zajęć rewalidacyjno-wychowawczych wykorzystujemy szeroki wachlarz metod umiejętnie dostosowanych do ich poziomu rozwoju
i zidentyfikowanych potrzeb. Podczas zajęć wykorzystujemy m.in. metody:
- poranny krąg - stymulacja polisensoryczna wg pór roku. Metoda ta ma na celu wywołanie uczuć, uwrażliwienie zmysłu wzroku, dotyku, słuchu, węchu i smaku.
- metody oparte o kontakt z ciałem:
• zabawy paluszkowe – dostarczają dziecku doznań dotykowych, a także pozwalają poznać swoje ciało, nawiązać kontakt, zapewnić poczucie pewności i bezpieczeństwa.
• masaż Willbarger – metoda ta polega na szybkim, energicznym, podawanym z naciskiem szczotkowaniu części ciała w określonej kolejności, a następnie wykonaniu
ucisków na wszystkie stawy.
• masaż Shantali - celem masażu jest stymulacja dotykowa dziecka, kształtowanie poczucia własnego ciała, odwrażliwianie lub uwrażliwianie poszczególnych części ciała.
• masaż Castello Moralesa - przygotowuje uczestników zajęć do podjęcia funkcji ruchów mimicznych, artykulacyjnych, do jedzenia picia oraz do ogólnej stymulacji twarzy
i ust na poziomie odruchów wrodzonych.
• masaż logopedyczny - dostarcza wiele wrażeń czuciowych, zmniejsza nadwrażliwość, nadmierne ślinienie się, usprawnia aparat artykulacyjny (prawidłowe ruchy języka,
warg, żuchwy), ułatwia naukę prawidłowego oddychania, jedzenia, picia.
- metody stymulujące motorykę:
• program aktywności M.Ch Knillów - pozwala na nawiązanie kontaktu z dzieckiem, rozbudzaniu sprawności poznawczej oraz kształtowaniu orientacji w schemacie ciała.
Dodatkową zaletą tej metody jest uzyskany, przez wprowadzenie muzyki, efekt orientacji w czasie oraz przewidywanie zdarzeń.
• metoda ruchu rozwijającego Weroniki Sherborne – koncentruje się na kontakcie z drugim człowiekiem, komunikacji pozawerbalnej oraz aspekcie terapeutycznym, którego
podstawą jest ruch.
• muzykoterapia - obejmuje wykorzystanie wpływu muzyki na psychofizyczny rozwój dziecka. Wpływa na uzewnętrznianie przeżyć, emocji, uwrażliwia na odbiór bodźców
i wpływa na rozwój świadomości własnego ciała. •metoda Kniessów - ma na celu ukształtowanie i rozwój fizyczny dziecka poprzez zastosowanie różnorodnych przyborów do
ćwiczeń.
- metoda integracji sensorycznej - głównym jej zadaniem jest dostarczanie kontrolowanych bodźców sensorycznych w szczególności dotykowych i proprioceptywnych.
Stymulowanie i oddziaływanie na wszystkie zmysły wpływa na prawidłowy rozwój, samopoczucie, buduje poczucie bezpieczeństwa, rozwija komunikacje, aktywizuje
dziecko i odkrywa jego potencjał,
- metoda Felicji Affolter- narzędziem pracy jest dłoń dziecka badająca rzeczywistość oparta na doznaniach czuciowo dotykowych,
- metody relaksacyjne:
• trening autogenny Schultza - ma na celu rozluźnienie mięśni, daje dziecku spokój i odprężenie na tle spokojnej muzyki i odpowiednio dobranych opowiadań,
• techniki Wintreberta i Jacobsona - uwalniają od stresu, zmniejszają napięcie mięśni, rozluźniają je, powodują odprężenie i poprawę samopoczucia,
- bajkoterapia - stanowi formę relaksacji, uczy empatii, zachowań prospołecznych, ułatwia nawiązywanie kontaktu nawet z bardzo skrytymi, nieśmiałymi dziećmi, wspiera
mocne strony dziecka,
- metoda mappingu - polega na wykorzystywaniu różnych form plastycznych w celu m.in. odkrywania potencjału własnych możliwości, pokonywaniu specyficznych
trudności dziecka, integracji grupy, -alternatywne metody komunikowania się - bazą dla porozumiewania się jest nadanie spontanicznym gestom funkcji symbolicznych np.
przedmioty, zdarzenia, echopraksja i echolalia.Całkowity wachlarz metod terapii jest znacznie szerszy. Przedstawione powyżej metody to tylko niektóre, najczęściej stosowane w naszej szkole.
Nauczyciele pracujący z dziećmi i młodzieżą niepełnosprawną w stopniu głębokim w naszym Ośrodku wykazują twórcze działanie i wykorzystują swój potencjał poprzez opracowanie programów autorskich:
- Ramowy program zajęć rewalidacyjno-wychowawczych,
- Program rozwoju psychoruchowego dzieci z głęboką niepełnosprawnością intelektualną,
- Program zajęć dla dziecka z głęboką niepełnosprawnością intelektualną i cechami autyzmu,
- Techniki relaksacyjne Wintreberta i Jacobsona,
- Program stymulacji funkcji komunikacyjnych dla dzieci z głęboką niepełnosprawnością intelektualną.