Ulotka informacyjna dla Rodziców
Program szczepień zalecanych przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego HPV.
HPV (Human Papilloma Virus) to nazwa ludzkiego wirusa brodawczaka. HPV odpowiada za zachorowania na raka szyjki macicy, a także inne choroby nowotworowe.
Może wywoływać również:
- raka pochwy i sromu u kobiet,
- raka prącia u mężczyzn,
- raka odbytu, jamy ustnej, nosogardzieli, nasady języka i migdałków, okolic głowy i szyi u obu płci.
Wyróżnia się ponad 200 typów HPV, wśród których 40 wywołuje zmiany: skórne, w okolicy narządów płciowych oraz innych okolic ciała. Wyróżniono typy wirusa wysoce rakotwórcze i o małym ryzyku rakotwórczym. Wywołują one m.in. niezłośliwe brodawki narządów płciowych (kłykciny) i brodawczaki oraz typy o wysokim potencjale rakotwórczym, odpowiedzialne za zmiany przedrakowe i raka szyjki macicy oraz inne choroby nowotworowe.
Jak dochodzi do zakażenia HPV?
Zakażenia HPV szerzą się głównie drogą płciową, poprzez kontakt bezpośredni ze zmianami skórnymi lub na błonie śluzowej oraz drogą wertykalną w czasie porodu (ryzyko zakażenia niewielkie). Do zakażenia dochodzi najczęściej w początkowym okresie po rozpoczęciu aktywności seksualnej. Okres wylęgania wynosi od 1 do 8 miesięcy. Okres zakaźności to czas utrzymywania się zmian chorobowych.
W jaki sposób wirus powoduje powstanie raka szyjki macicy?
Wszystkie przypadki raka szyjki macicy są poprzedzone przewlekłą infekcją HPV. Wywołuje to przekształcenia w komórkach nabłonka wielowarstwowego płaskiego szyjki macicy. Przewlekłe zakażenie wysoce rakotwórczymi typami HPV prowadzi do przedrakowych zmian na szyjce macicy i w konsekwencji rozwoju raka płaskonabłonkowego szyjki macicy.
Jakie są objawy zakażenia HPV?
Objawy są następujące:
- brodawki stóp, brodawki zwykłe, brodawki płaskie, brodawki młodzieńcze krtani;
- brodawki w okolicach narządów płciowych oraz odbytu tzw. kłykciny kończyste;
- zmiany przednowotworowe narządów płciowych.
Wśród miliona kobiet zakażonych typem HPV wysoce rakotwórczym, u 8 tys. z nich dochodzi do rozwoju raka, a u 1,6 tys. kobiet rozwija się inwazyjna postać raka. Śmiertelność raka szyjki macicy oceniana jest na poziomie 50%.
Zakażenie HPV typem wysoce rakotwórczym może przebiegać w postaci:
- zakażenia bezobjawowego, ustępującego samoistnie w ciągu około 2 lat od zakażenia;
- zakażenia utrzymującego się w dłuższym czasie, które może prowadzić do zmian przedrakowych szyjki macicy, a w konsekwencji i w przypadku braku leczenia, w raka płaskonabłonkowego i raka inwazyjnego.
Zakażenie wirusem HPV niskiego ryzyka rakotwórczego może przebiegać w postaci:
- zakażenia bezobjawowego;
- zakażenia objawowego w formie brodawek okolic narządów płciowych lub odbytu (kłykciny kończyste), w większości ustępujących samoistnie w ciągu około 6 miesięcy, lecz u części chorych wymagających kosztownego, bolesnego i powtarzanego leczenia związanego z interwencją chirurgiczną.
Profilaktyka raka szyjki macicy polega na przesiewowych badaniach cytologicznych i leczeniu ablacyjnym lub chirurgicznym zmian dysplastycznych nabłonka szyjki macicy. Po chirurgicznym usunięciu tych zmian przedrakowych wirus może przetrwać w pozostawionej tkance o prawidłowym obrazie cytologicznym.
Przed zakażeniem HPV może uchronić szczepionka. Szczepienie jest najskuteczniejsze, jeśli nastąpi przed potencjalnym narażeniem na zakażenie HPV, do którego dochodzi głównie drogą płciową. W Polsce w powszechnym programie szczepień przeciw HPV bezpłatnie dostępne są 2 szczepionki: szczepionka Cervarix i szczepionkaGardasil 9. Od 1 września 2024 r. do czerwca 20230 r. w ramach programu przeprowadzane są szczepienia u osób po ukończeniu 9. roku życia, do ukończenia 14. roku życia - w schemacie dwudawkowym i mogą być wykonywane przez lekarza POZ na terenie szkół za zgodą dyrektora placówki oświatowej. Szczepienia są dobrowolne dla pacjenta, a decyzja o szczepieniu podejmowana jest przez rodzica, a następnie przez lekarza POZ na podstawie przeprowadzonego badania kwalifikacyjnego. Jeżeli są Państwo zainteresowani szczepieniem swojego dziecka na terenie Szkoły, wszelkie dodatkowe informację znajdą Państwo na stronie https://www.gov.pl/web/zdrowie/dla-szkol.
Szczepienia wykonywane w szkole mają charakter zalecanych szczepień ochronnych.